به گزارش خبرنگار صدا و سیماُ طبق آمار‌های منتشر شده از سوی بانک مرکزی، نرخ سود بین بانکی در هفته منتهی به ۳۰ تیر به ۲۱.۳ رسید؛ افزایش نرخ سود بین بانکی موافقان و مخالفان زیادی دارد به طوریکه به گفته فعالان بازار سرمایه این افزایش نرخ اثرات منفی در بازار بورس دارد و از طرفی هم فعالان در شبکه بانکی، افزایش نرخ سود را ابزار برای بانک مرکزی در جهت کنترل نرخ تورم می‌دانند. این موضوع، محور اصلی میز اقتصادی امروز با حضور آقای خزلی، کارشناس بازار سرمایه و کاووسی، کارشناس بانکی بود.
سوال: بانک مرکزی باید هدف اصلی اش کمک به بازار سرمایه باشد یا کاهش تورم؟
کاووسی: بانک مرکزی باید هدفش کمک در کلان برای اقتصاد کشور باشد و بازار سرمایه یکی از زیر مجموعه‌های این اقتصاد کلان کشور است پس ما نمی‌توانیم فقط نگاه کنیم ببینیم بازار سرمایه از ما راضی بشود. نمی‌توانیم بگوییم، چون یک عده‌ای سهامدار و این شرکت‌های بزرگ هستند و ممکن است از این بابت افزایش نرخ سود بین بانکی حتما باعث زیان شود.
خزلی: میانگین تورم در کشور ما بالای ۲۰ درصد و ۴۰ سال است که این تورم را داریم. ریشه تورم کسری بودجه دولت است؛ مخارج دولت آنقدر گسترده می‌شود که دستش را داخل همه بازارها می‌کند. بورس فقط از نرخ سود بانکی تاثیر نمی‌گیرد. دو پیچ بزرگ در اقتصاد کلان است؛ یکی نرخ ارز و دیگری نرخ بهره بین بانکی و این دو پیچ تنظیم کننده همه این بازارها هستند.
در سال‌های متمادی بین مدیریت بازار سرمایه و بانک مرکزی یک رقابت و عدم همکاری وجود داشت، ولی در دوره فعلی بانک مرکزی، بورس را کامل میفهمد و تمام ابزار‌های مالی جدید و نوین مبتنی بر فقه و شریعت است.
باید فکری اساسی برای کسری بودجه کرد. مسئولان نمی‌توانند پیچ‌هایی که روی بورس اثر میگذارد را بدون مطالعه و سنجش برطرف کنند. تمام تصمیماتی که هرکسی در هر کجای اتاق‌های تصمیم گیری می‌گیرد و پدیده‌های فرهنگی و اجتماعی دارد در بورس اثر میگذارد و هرکس حتماً باید نیم نگاهی به بورس کند.
وقتی در کوتاه مدت نرخ بالا می‌رود خیلی‌ها ترجیح می‌دهند سپرده بانکی افزایش پیدا کند و خیلی از بازارها، منابعشان راکد می‌شود. بازار سرمایه‌ای که به این ابعاد شده و تمام شرکت‌های بزرگ اقتصادی ایران اینجا الان سهامی عام هستند مال دولت، صندوق بازنشستگی، تامین اجتماعی و سهام عدالت هستند می‌توانند کنترل کننده تورم باشند.
سوال: افزایش نرخ سود بین بانکی موجب تغییرات نرخ تسهیلات یا نرخ سود سپرده و تشدید کسری بودجه دولت نمی‌شود؟
کاووسی: بانک‌هایی که مشکل ترازنامه‌ای دارند پولشان راخرج می‌کنند و بعد شبانه پول ارزان می‌گیرند که موجب خلق نقدینگی و افزایش تورم می‌شود.
خزلی: دولت خودش در این بازار عرضه کننده اوراق است. اگر نرخ برود بالا هزینه‌های دولت هم بالا می‌رود. الان دولت بخش بزرگی از کسری بودجه اش را از طریق انتشار اوراق تامین می‌کند. نرخ بالا رود هزینه‌های دولت هم افزایش می‌یابد. پنج سال است که بازار متشکلی برای کشف نرخ سود در اوراق هم در فرابورس ایجا شده و بانک مرکزی با مصوبات کمیته فقهی خود عملیات بازار باز را اجرا می‌کند.
برای اینکه این کانال نرخ بهره را در بازه‌های شش ماهه بتواند مشخص کند با خرید و فروش دو طرفه اوراق بین خودش و بانک‌ها این یک عملیات بسیار مدرن است یعنی بازار مدرن اجازه دهیم نرخ بهره را هم بازار مشخص کند بازاری که واقعا تقاضا و عرضه روی پول است.
شیوه اصلی کنترل تورم در اختیار بانک مرکزی قرار دارد و کشور‌های دیگر با ایجاد هماهنگی بین نهاد‌های ناظر و قانون گذار سعی در کنترل این موضوع دارند، اما در ایران اینگونه نیست. مجلس قرار بود یک شورای ثبات مالی ایجاد از مدیران بیمه مرکزی، بانک مرکزی، سازمان بورس و وزارت اقتصاد و سازمان برنامه ایجاد کند که اختلاف بین روسا در دولت‌های مختلف، ضربات بسیار زیادی زد به اقتصاد ایران بعضی از روسای جمهور مجبور شدند وزیر اقتصادشان و رئیس کل بانک مرکزی شان را به خاطر عدم هماهنگی بردارند.
بیشتر بخوانید:
- تصمیم تازه برای نرخ سپرده قانونی بین بانکی
سوال: معتقدید اولویت بانک مرکزی الان چه باید باشد؟ تورم را کنترل کند با ابزار نرخ سود بین بانکی یا کار دیگری کند؟
خزلی: بین رکود و تورم، من تورم را می‌پسندم، چون ۳۰ درصد جوانان این کشور بیکارند. شما مجبور هستید بین بد و بدتر بد را انتخاب کنید.
سوال: این را بر مبنای مرکز آمار گفتید؟
خزلی: نه نرخ بیکاری ۱۲ است، ولی نرخ بیکاری در جوان‌ها را ببینید خیلی جوانان تحصیلکرده، ما بین ۹۲ تا ۹۶ این سیاست رکود را داشتیم نرخ بهره را بالا بردیم و پول‌ها رفت در سپرده بانکی و رکود ایجاد شد و بعد که ول می‌کنی، چون پمپ اصلی که کسری بودجه جلویش را نمی‌گیرید و شما موقت جلوی نقدینگی می‌گیرید.
سوال: بانک مرکزی تورم را باید با چه ابزاری کنترل کند؟
خزلی: نرخ سود سیاست مالی است، سیاست پولی نیست با کنترل بودجه ضمن اینکه ابزار‌های مالی که در بورس است بخشی از عرضه اوراق و ترغیب مردم به سرمایه گذاری در سهام اوراق هم سرعت گردش پول و تقاضا را روی کالا‌های اساسی را کاهش می‌دهد.
کاووسی: تورم باید کنترل شود و کنترل نرخ تورم مهمترین ابزار در این زمینه است. ما دو شیب داریم یکی نرخ بهره و دیگری نرخ ارز؛ باید سیاست‌هایی در بانک مرکزی وجود داشته باشد که سپرده گذاری ارزشمند شود.
۸۵ درصد از بازار بورسی که از آن صحبت می‌کنیم خود دولت و نهاد‌های حاکمیت است و خود دولت الان می‌خواهد برای خودش تصمیم گیری کند.
سوال: نرخ سود بین بانکی باید روی چه عددی باشد؟
کاووسی، کارشناس بانکی: عدد را الان نمی‌توانیم بگوییم، چون ممکن است شائبه‌هایی را در بورس ایجاد کند، ولی باید بیشتر از این باشد.