سوریه و ترکیه در مسیر صلح و آشتی

به گزارش ؛ فیصل مقداد وزیر امورخارجه سوریه درمصاحبه مطبوعاتی مشترک با سرگئی لاوروف همتای روسی خود در مسکو با بیان اینکه برای ترمیم روابط با ترکیه باید اقداماتی انجام شود تاکید کرد: «ما شرایط خاصی مدنظر نداریم، ولی باید اشغالگری ترکیه پایان یابد". وی همچنین تصریح کرد که توافق با ترکیه به معنای پایان حضور تروریست‌ها در ترکیه و سوریه است.
درهمین حال مولود چاوش اوغلو وزیرامورخارجه ترکیه با تاکید براینکه " ما هیچ پیش شرطی برای گفتگو با سوریه نداریم" تصریح کرد: گفتگو‌هایی میان سرویس‌های اطلاعاتی سوریه و ترکیه در حال انجام است.
در این میان برخی از رسانه‌ها از احتمال وساطت ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه برای انجام دیدار بین روسای جمهور ترکیه و سوریه در حاشیه نشست سران سازمان همکاری شانگ‌های خبرداده اند. قراراست این نشست در روز‌های ۲۴ و ۲۵ شهریور ماه برابر با ۱۵ و ۱۶ سپتامبر در ازبکستان برگزار شود.
درترکیه به موازات تلاش‌های حزب حاکم عدالت و توسعه برای ترمیم روابط خود با سوریه تلاش‌هایی از سوی احزاب رقیب هم در جریان است. رسانه‌های ترکیه اعلام کردند که هیئتی از حزب جمهوری خلق ترکیه درخواست روادید برای سفر به سوریه را به کنسولگری این کشور در استانبول ارائه داده است.
پیش ازاین دوغو پرینچک رهبر حزب «وطن» ترکیه از سفر قریب الوقوع خود به دمشق و دیدار با بشار اسد رئیس جمهورخبر داده بود. به گفته وی دولتمردان و شخصیت‌های مهمی از ترکیه او را در سفر به دمشق همراهی خواهند کرد. پرینچک در ماه مارس سال ۲۰۱۵ نیز در صدر هیأتی با رئیس‌جمهور سوریه و تعدادی از مقامات دمشق دیدار کرده بود. او در سال ۲۰۱۵ پس از دیدار با بشار اسد گفته بود: اکثریت قاطع در ترکیه دوستان سوریه هستند و تروریسم را برنمی‌تابند. آن‌ها می‌دانند که هرگونه بی‌ثباتی در سوریه باعث بی‌ثباتی ترکیه خواهد شد و آتشی که در سوریه شلعه‌ور شده است، خانه‌های ما را نیز در کام خود فرو خواهد برد. "
به نظر می‌رسد حزب حاکم عدالت و توسعه و شخص اردوغان از گفتگو و آشتی با سوریه می‌خواهد از شکست این حزب در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده ترکیه جلوگیری کند. بحران سوریه ازچند جهت با سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری ترکیه گره خورده است. نخست اینکه انتقاد از عملکرد حزب حاکم عدالت و توسعه به رهبری اردوغان به یکی از برگه‌های انتخاباتی احزاب مخالف تبدیل شده است و دوم اینکه حضور حدود سه میلیون و ۷۰۰ هزار آواره سوری در ترکیه علاوه برنگرانی‌های امنیتی، بار مالی سنگینی برای دولت ترکیه بخصوص درشرایط وخامت اقتصادی به همراه داشته است و حزب حاکم عدالت و توسعه فکر می‌کند از طریق گفتگو و آشتی با دولت سوریه می‌تواند هم برگه سوریه را از دست مخالفان بگیرد و هم اینکه با بازگشت اوارگان سوری از بار مالی آن‌ها بکاهد.
به همین ترتیب سوریه نیزاز گفتگو و آشتی با ترکیه می‌خواهد روند احیای حاکمیت ملی و تمامیت ارضی خودرا در مناطق اشغالی به طرق غیرنظامی و از طریق مسالمت امیز محقق سازد. توسل به اقدام نظامی با توجه به اشغال حدود ۹ درصد از خاک سوریه توسط دولت ترکیه و نیرو‌های مسلح وابسته به آن می‌تواند خطر رویارویی نظامی دو کشور را به همراه داشته باشد ضمن اینکه حضور نظامیان امریکایی در ۲۸ پایگاه نظامی واقع در شرق و شمال شرقی سوریه می‌تواند ابعاد درگیری را با توجه به فضای ناشی از جنگ اوکراین به خارج از سوریه و در سطح نظام بین الملل نیز گسترش دهد. از این دید گفتگو و آشتی بین ترکیه و سوریه هم از درگیری بین دو کشور جلوگیری می‌کند و هم اینکه عرصه را بر حضور غیرقانونی نیرو‌های امریکایی در مناطق نفتی سوریه و همچنین نیرو‌های تحت حمایت آن‌ها تنگتر می‌کند.
براین اساس می‌توان از امریکا، اسرائیل، نیرو‌های کرد وابسته به امریکا و اسرائیل و همچنین نیرو‌های تکفیری وابسته به ترکیه به عنوان چهار گروه مخالف سرسخت روند آشتی دمشق و آنکارا نام برد که احتمال دارد چه به صورت تکی و چه در همکاری و ائتلاف بایکدیگر موانعی را در سر راه آشتی ترکیه و سوریه ایجاد کنند که این هوشیاری و همکاری مضاعف دو کشور را برای مقابله با این تلاش‌های مخرب می‌طلبد.
احمد کاظم زاده