خانواده جایی است که همه ما بیشتر ساعات روزمان را در آن می‌گذرانیم. بسیاری از موفقیت‌ها، مشکلات یا ویژگی‌های شخصیتی ما در خانواده شکل می‌گیرد. به همین خاطر شاید بتوان گفت تقریباً هیچ‌کس نیست که دلش نخواهد خانواده خوبی داشته باشد. داشتن یک خانواده موفق می‌تواند از همه این جنبه‌ها به ما کمک کند. با همه این‌ها داشتن یک خانواده موفق ویژگی‌هایی دارد که باید به آن‌ها توجه کنید. اگر می‌خواهید خانواده خوشبخت و شادی داشته باشید همه اعضای خانواده باید به اصولی توجه داشته باشند.
ماهیت خانواده موفق چیست؟
اغلب جامعه شناسان و مشاوران خانواده تعریف خانواده موفق مخصوص به خود را دارند، اما اگر بخواهیم تمام تعریف‌های آنان را روی هم قرار دهیم به یک تعریف جامع و مشخص از شاخصه‌های خانواده موفق می‌رسیم:
یک خانواده موفق در واقع خانواده‌ای است که در هر عضوی از خانواده، احساس مثبت و همچنین شخصیت فردی را ارتقا می‌بخشد، بین اعضای خانواده تعاملات رضایت بخشی را به وجود می‌آورد، میزان استرس و مشکلات افراد خانواده را به وسیله روش حل مشکل به صفر می‌رساند و به نحوی که انعطاف پذیری و انسجام بیشتری در روابط حاکم شود، آن‌ها را حل و فصل می‌کند.
با رعایت این ویژگی‌ها در برخورد بین اعضای خانواده می‌توان گفت که شما در نهایت دارای خانواده‌ای شاد، آرام، با اعتماد به نفس و اجتماعی هستید.
داشتن چه ویژگی‌هایی برای رسیدن به خانواده موفق به ما کمک می‌کند؟
تعریف خانواده موفق در جوامع امروزی بسیار گسترده‌تر از قبل شده است و رواشناسان و مشاوره خانواده جنبه‌های بیشتری را برای ارزیابی در نظر می‌گیرند. خانواده موفق می‌تواند منبع حمایت، ارامش، عشق و امنیت باشد به طوری‌که شرایط سخت و چالش‌های بزرگ را اسان‌تر کند.
ارتباطات خانوادگی مهم هستند، اما هیچ موفقیتی خود به خود اتفاق نمی‌افتد. برای رسیدن به موفقیت باید اصولی قدم برداشت و برای آن تلاش کرد. یکی از راه‌های تقویت روابط خانوادگی، مطالعه ویژگی‌های خانواده موفق است. در این شرایط شما می‌توانید ارزیابی کنید و نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کنید.
داشتن اوقات فراغت مشترک، الویت اصلی و اول خانواده موفق
اعضای خانواده با تمام مشغولیت‌هایی که دارند مانند سرکار، مدرسه، رسیدگی به امورخانه و.. باید برای خانواده وقت بگذرانند. حتی افرادی که سرشان بسیار شلوغ است باید فرصتی را خالی کنند و قدر لحظات باهم بودن را بدانند. با انجام این کار نشان می‌دهیم که برای همدیگر ارزش قائل هستیم. این موضوع احساس صمیمت را در خانواده تقویت می‌کند.
با هم مطالعه کردن، با هم به تماشای فیلم و سریال نشستن، پیاده روی خانوادگی، ورزش دست جمعی، انجام بازی‌های متنوع و.. از جمله مواردی هست که سبب می‌شود از بودن کنار هم لذت ببرید. ولی نکته‌ای که باید به آن توجه کنید این است که در زمان صحبت کردن با یکدیگر حواستان به تلویزیون، گوشی، موسیقی و از این قبیل پرت نشود برای مثال زمانی که پسر خانواده با پدرش در مورد موضوعی صحبت می‌کند، پدر نباید مشغول خواندن روزنامه باشد. این امر از صمیمیت و احترام آن‌ها می‌تواند کم کند.
باهم متعهد شده‌اند تا در سختی‌ها کنار یکدیگر باشند
مشکلات، سختی‌ها و اختلافات تا حدی طبیعی است و برای هر خانواده‌ای پیش می‌آید. برای مثال افراد از کار اخراج می‌شوند، بیمار می‌شوند، اوضاع مالی شان بهم می‌ریزد، عزیزی را از دست می‌دهند و..، اما نکته‌ای که آن‌ها را از بقیه متمایز می‌کند این است که سعی می‌کنند یک دیگر را تنها نگذارند و با کمک همدیگر از این بحران خارج شوند.
همیشه در حال قدردانی از یکدیگر هستند
زمانی که یک فرد کار مثبتی را انجام می‌دهد با تشویق و قدردانی رفتار مثبت در او تقویت می‌شود. همچنین به او انگیزه می‌دهد تا به راهش ادامه دهد. خانواده‌های موفق همیشه برای رفتار‌های مثبت از یک دیگر قدرانی و تشکر می‌کنند. این کار اعتماد به نفس اعضا را بالا می‌برد.
قدردانی باید به صورت زبانی و عملی انجام شود. برای مثال زمانی که فرزندتان در انجام کار‌های خانه به شما کمکی کرد به او ابراز محبت کنید و از او تشکر کنید. یا از همسرتان بابت غذایی که درست کرده است تشکر کنید. انجام این کار ساده نباید محدود به شرایط خاصی شود. قدردانی روزانه به افراد یادآوری می‌کند که عزیز هستند؛ و عشق و صمیمت بین آن‌ها قوی‌تر می‌شود.
به منفعت بقیه اعضا هم توجه می‌کنند
اعضای خانواده در زمان تصمیم گیری‌ها منفعت طلب نیستند و منافع اعضای دیگر را هم درنظر می‌گیرند. در اوقاتی که نیاز باشد از خودگذشتی دارند. برای مثال برای وقت گذراندن با کودکان از کار خود می‌زنند یا آن را به زمان دیگری تغییر می‌دهند.
اختلافات را در زمان کوتاه برطرف می‌کنند
جر و بحث، دلخوری و کشمکش برای همه افراد حتی اعضای خانواده موفق هم پیش می‌آید. این مسائل تا حدی امری طبیعی محسوب می‌شود. اما خانواده موفق مشکلات را ریشه دار نمی‌کند و نمی‌گذارد افراد با دلخوری از هم به خواب بروند. آن‌ها به صورت مفصل با هم صحبت می‌کنند تا به نتیجه برسند. این درگیری‌ها باید به زودی حل و فصل شود. فرد مقصر عذر خواهی کند و مسئولیت اشتباهش را بپذیرد. اعضا باید به صورت مسالمت‌آمیز و با احترام با یکدیگر صحبت کنند تا به نتیجه برسند.
از رویکرد حل مسئله استفاده می‌کنند
با داشتن مهارت‌های حل مسئله در زمان مشکلات در آن غرق نمی‌شوند و به کمک یکدیگر از بحران‌ها خارج می‌شوند. حتی اگر مسئله پیش آمده غیر قابل حل یا سخت باشد به هم کمک می‌کنند تا با شرایط جدید سازگار شوند.
بین اعضای خانواده مرزبندی‌های سالم وجود دارد
در این سبک خانواده، اعضا در عین احترام، صمیمت و نزدیکی، مرز بندی صحیحی دارند. آن‌ها می‌دانند چگونه بین صمیمت بیش از اندازه و استقلال تعادل ایجاد کنند. در این خانواده همه اعضا حریم خصوصی دارند و کسی سعی در دخالت‌های نابجا در حریمشان را ندارد. در مقابل خانواده‌هایی هستند که حریم خصوصی برای آن‌ها تعریف نشده است. همچنین خانواده‌هایی که با سبک تربیتی خشک و مستبد اعضا را از هم دور می‌کنند.
برای پیشرفت یکدیگر تلاش می‌کنند
ویژگی دیگر خانواده موفق این است که زمینه لازم برای پیشرفت شما را فراهم می‌کند. در این خانواده همه اعضا با یکدیگر ارتباط خوبی دارند و برای موفقیت هم تلاش می‌کنند. شناخت استعداد و توانایی هریک از اعضا، کمک کردن و حمایت برای پیشرفت کردن وی ازجمله این تلاش‌ها هستند.
اعضا یکدیگر را دوست دارند
کارل راجرز روانشناس امریکایی معتقد است مهمترین نیاز هر انسان این است که یک نفر او را بدون قید و شرط و درست همان‌طور که هست دوست داشته باشد. این ویژگی در یک خانواده سالم و شاد وجود دارد. در این خانواده اعضا سعی نمی‌کنند دائماً با ایراد گرفتن از رفتار هم یکدیگر را تربیت کنند و هرکس سایر اعضا را همان‌طور که هستند با تمام نقاط قوت و ضعف‌اش دوست دارد.
در حقیقت هریک از اعضای این خانواده احساس می‌کنند کسی هست که آن‌ها را همان‌گونه که هستند دوست دارد و این می‌تواند تأثیر بالایی در سلامت روان هر یک از آن‌ها داشته باشد. برای آشنایی با خانواده سالم کلیک کنید.
همکاری اعضا با یکدیگر
اگر می‌خواهید خانواده سالم و خوشبختی داشته باشید همکاری با یکدیگر را جدی بگیرید. اگر هرکدام از اعضای یک خانواده احساس کنند که در انجام دادن وظایف‌شان تنها هستند و هیچ‌کس نیست که به آن‌ها کمک کند فشار روانی بسیاری را تجربه می‌کنند. اما تقسیم وظایف، کمک کردن در کار‌ها به یکدیگر و همکاری باعث می‌شود هرکدام از اعضا در خانواده احساس مسئولیت کند و این باور به وجود می‌آید که اعضای خانواده او را دوست دارند.
به نظرات یکدیگر احترام می‌گذارند
یکی از ویژگی‌های خانواده‌ای که درگیر مشکلات می‌شود این است که تنها یک نفر تصمیم‌گیرنده است. در این خانواده‌ها معمولاً پدر یا مادر است که برای موضوعات مختلف تصمیم می‌گیرد؛ و به بچه‌ها اجازه اظهارنظر داده نمی‌شود. این شرایط باعث مشکلات بسیاری ازجمله از دست دادن اعتمادبه‌نفس در فرزندان می‌شود.
اما در یک خانواده موفق برای مسائل به‌صورت گروهی تصمیم‌گیری می‌شود. این خانواده‌ها معتقدند مسائل خانواده به همه اعضا مربوط است. به همین خاطر همه اعضا باید آن را بدانند و راجع به آن نظر بدهند. به‌علاوه هریک از اعضا اجازه دارد در کنار مشورت گرفتن از دیگران، خودش برای مسائل زندگی خود تصمیم بگیرد.
رعایت حریم شخصی اعضا
اگر می‌خواهید خانواده سالمی داشته باشید رعایت مرز‌ها و حریم‌ها از آن دسته موضوعاتی است که باید به آن توجه کنید. چک کردن تلفن همراه یا وسایل شخصی اعضا در چنین خانواده‌هایی اتفاق نمی‌افتد. اعضای یک خانواده موفق درعین‌حال که همیشه برای مشورت کردن و کمک به یکدیگر آماده هستند هرگز وارد حریم خصوصی یکدیگر نمی‌شوند. به عبارتی هریک از اعضا در کنار زندگی خانوادگی که در کنار دیگران دارد زندگی و حریم شخصی خودش را هم دارد.
سبک تربیتی والدین
شاید بتوان گفت والدین در یک خانواده مهمترین وظیفه را دارند. رفتار والدین با فرزندان می‌تواند شرایط یک زندگی را روزبه‌روز بهتر کند و درعین‌حال می‌تواند مشکلات روحی بسیاری را برای فرزندان ایجاد کند.
به همین خاطر سبک تربیتی صحیح یکی از ویژگی‌هایی است که باید به آن دقت کافی داشته باشید. روانشناسان معتقدند آزاد گذاشتن بیش‌ازحد فرزندان و یا زورگویی و استبداد هردو باعث می‌شوند فرزند شما در آینده با مشکلات بسیاری درگیر شود. در یک خانواده موفق والدین از سبک فرزندپروری مقتدرانه استفاده می‌کنند.
در این روش والدین بین آزاد گذاشتن فرزندان و حفظ اقتدار خود تعادل برقرار می‌کنند. با توجه به اهمیتی که این موضوع دارد شاید بهتر باشد راجع به آن از یک مشاور خانواده یا کودک کمک بگیرید.
به طور کلی نمی‌توان برای خانواده موفق تعریف جامعی ارائه کرد و این موضوع تا حد زیادی به فرهنگ و دیدگاه افراد بستگی دارد. اما به طور کلی خانواده‌ای که اعضای آن می‌توانند به نهایت رشد شخصی و اجتماعی برسند خانواده‌ای موفق خواهد بود.
داشتن یک خانواده موفق از بسیاری مشکلات جلوگیری می‌کند. درعین‌حال مشکلات درون خانواده می‌تواند آسیب‌های بسیاری را به‌خصوص برای فرزندان به همراه داشته باشد. به همین خاطر معمولاً توصیه می‌شود در مدیریت خانواده خود از یک مشاور متخصص کمک بگیرید. ازجمله اقداماتی که مشاور می‌تواند برای داشتن خانواده‌ای شادتر انجام دهد می‌توان به این موارد اشاره کرد:
آموزش مهارت‌های زندگی برای خانواده موفق
مهارت‌های زندگی مجموعه‌ای از توانایی‌ها مثل مدیریت بحران یا حل مسئله هستند که به شما کمک می‌کنند در شرایط سخت بهتر عمل کنید. مشاورین می‌توانند با آموزش این توانایی‌ها به شما و اعضای خانواده‌تان کمک کنند که در شرایط مختلف با قدرت بیشتری زندگی و خانواده خود را مدیریت کنید.
شناسایی و درمان بیماری‌های روحی
وجود بیماری‌های روحی در بین اعضای خانواده می‌تواند تا حد زیادی تمامی اعضا را دچار مشکل کند. به همین خاطر بهتر است همیشه راجع به این موضوع از مشاور کمک بخواهید. روانشناسان با دقت نشانه‌های بیماری را در اعضای خانواده بررسی می‌کنند و اگر مشکلی برای هرکدام از اعضا پیش بیاید می‌توانند پیش از جدی شدن شرایط آن را درمان کنند. به‌علاوه مشاورین می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های مختلف به‌طورکلی از بروز مشکلات روحی پیشگیری کنند.
آموزش سبک‌های فرزند پروری برای داشتن خانواده موفق
همان‌طور که می‌دانید تربیت فرزندان یکی از مهمترین موضوعات در یک خانواده است. شاید بهتر باشد راجع به شرایط تربیت فرزند خود و اصولی که برای این کار باید رعایت کنید با یک متخصص مشورت نمایید. مشاورین می‌توانند به شما کمک کنند فرزندی داشته باشید که از هر لحاظ سالم و توانا باشد.