وقتی نیل هم حریف شالیزار و جالیز نیست

به گزارش ، رسانه‌های منطقه‌ای اظهارات عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر ­مبنی بر اینکه کشورش هیچگاه برای افزایش سهم آب خود از رود نیل وارد جنگ نشده است را به معنی تغییر رویکرد قاهره از رویارویی با اتیوپی دانسته و نوشتند که به دلیل زمانبر بودن راه اندازی مراکز آب شیرین کن و سایر طرح‌های عمرانی، تنها راه مقابله با مشکلات کم آبی در کوتاه مدت، فشار بر کشاورزان برای تغییر الگوی کشت و ممنوعیت کشت و صادرات محصولات پر آب بر است.

محمد حافظ، کارشناس و مهندس سدسازی مصر با اشاره به هزینه‌های سنگین تاسیسات آب شیرین کن، گفت: این امر به منزله بسته شدن پرونده حقابه مصر از رود نیل و انتقال به مرحله شیرین‌سازی و تصفیه آب است که هزینه‌های آن نیز از جیب شهروندان خواهد بود.

مصر سال گذشته ۳ بار رکورد ساخت بزرگترین مراکز شیرین‌سازی آب در سطح جهان را شکست و قصد دارد در قالب طرح ملی آب تا ۱۷ سال دیگر بیش از ۳۰۰ مرکز تصفیه و آب شیرین کن بسازد، اما هزینه‌های سنگین بیش از ۵۰ میلیارد دلاری و زمان بر بودن آن، باعث شده که راهکار‌های دیگری از جمله ساخت گلخانه و ممنوعیت کشت محصولات پر آب بر در دستور کار قرار گیرد.

در این زمینه، پارلمان مصر قانونی را برای جلوگیری از کشت برنج تصویب کرده است که بر اساس آن، کشت این محصول تنها در زمین‌هایی که بازرسان وزارت منابع آب و آبیاری با مشورت وزارت زراعت و احیای اراضی تائید می‌کنند، انجام می‌شود و کشاورزانی که به این قانون پایبند نباشند، جریمه نقدی دو هزار دلار برای هر هکتار و شش ماه حبس در انتظارشان خواهد بود.

این اقدام به ویژه پس از بحران اوکراین و مشکل شدن تامین گندم برای مصر، نگرانی‌هایی درباره کمبود مواد غذایی دیگر از جمله برنج و افزایش قیمت آن‌ها در پی داشته و برخی از کارشناسان نیز نسبت به تبعات این امر بر کیفیت خاک مزارع هشدار داده اند.

نادر نورالدین، استاد کشاورزی و آبیاری در دانشگاه قاهره، هشدار داد: با تعلیق کشت برخی از محصولات، ما در معرض خطر از دست دادن زمین‌های کشاورزی عظیم هستیم. این امر بر شوری خاک در برخی از زمین‌های کشاورزی تأثیر می‌گذارد که برای بخش کشاورزی ویرانگر خواهد بود.

وی ممنوع کردن کشت در مزارع را باعث نابودی آن زمین‌ها دانست و گفت: ممنوع کردن کشت، بخش‌های وسیعی از زمین‌های کشاورزی را در دلتای نیل، حاصلخیزترین دلتای این کشور، از بین می‌برد. افزایش شوری به این معنی است که زمین‌های کشاورزی برای همیشه و به شکلی غیرقابل برگشت از بین خواهند رفت.

با این حال، کارشناسان منابع آب و مقامات وزارت منابع آب اصرار دارند که کاهش فضای کشت برنج برای اطمینان از اینکه مصر آب کافی برای کشت سایر گروه‌ها و مصارف خانگی دارد، ضروری است.

جمال سیام، استاد اقتصاد کشاورزی در دانشگاه قاهره گفت: ما باید در مصرف آب خود صرفه جویی کنیم وگرنه نمی‌توانیم برای این جمعیت رو به رشد غذا تولید کنیم.

عبدالطیف خالد، رئیس اداره آبیاری در وزارت منابع آب مصر گفت: با توجه به مقدار محدود آبی که داریم، نمی‌توانیم کار دیگری انجام دهیم. ما باید برنج کمتری بکاریم تا آب را برای مصارف دیگر ذخیره کنیم.

خالد با تاکید بر اینکه ممنوعیت صادرات محصولات جالیزی نیز باید با جدیت اعمال شود، افزود: مصر در حال حاضر از نظر آب فقیر است و نمی‌تواند به کشت محصولاتی که به مقادیر زیادی آب نیاز دارند ادامه دهد. کشت محصولاتی مانند برنج و صادرات آن مانند صادرات آب است که نباید اجازه داده شود.

در کنار محدودیت کشت محصولات جالیزی و پرمصرف آب، دولت مصر برنامه‌ای برای ایجاد ۱۰۰۰۰۰ گلخانه در دستورکار دارد و ساخت پروژه‌های نمک‌زدایی آب دریا و تأسیس کارخانه‌های تصفیه فاضلاب نیز پیگیری می‌شود.